Getijdenboek toegeschreven aan de Boucicaut-Meester

Getijdenboek toegeschreven aan de Boucicaut-Meester.

Wij mochten voor dit getijdenboek een Jansenistenband samenstellen en een overslagdoos afgewerkt in linnen bouwen.

De Boucicaut-Meester of de “Meester van het Getijdenboek voor Maarschalk Boucicaut” is de noodnaam voor een Vlaams miniatuurschilder en boekverluchter werkzaam in Parijs in de periode 1405 – 1430.

Deze noodnaam verwijst naar een door hem geïllustreerd getijdenboek, vervaardigd tussen 1410 en 1415, in opdracht van Jean II Le Meingre, ook Maarschalk Boucicaut genoemd, en dienst echtgenote Antoinette de Turenne.

Dit geïllustreerde getijdenboek bevindt zich vandaag in de collectie van het Musée Jacquemart-André in Parijs.

De Boucicaut-Meester was een tijdgenoot van de Gebroeders van Lymborch en behoorde met hen tot de belangrijkste en invloedrijkste miniatuurschilders en verluchters van handschriften uit het begin van de 15^eeeuw.

Gezien het grote aantal werken dat aan de Boucicaut-Meester worden toegeschreven, stond hij waarschijnlijk aan het hoofd van een omvangrijk atelier met zeer getalenteerde medewerkers.

De Boucicaut-Meester, en zijn atelier, verzorgden opdrachten voor het Franse Hof, aristocratie en rijke burgers, maar waren ook voor Italiaanse opdrachtgevers werkzaam.

Het werk van de Boucicaut-Meester onderscheidt zich van zijn tijdgenoten door het grote realisme dat hij in zijn werken legt. Hij was de ontdekker van het luchtperspectief en wordt aanzien als de eerste miniaturist die wolken schilderde.

Zijn personages zijn rustiek en realistisch en staan niet langer voor het landschap, maar erin.

Kenmerkend voor de Boucicaut-Meester is de realistische manier waarop hij de architecturale elementen in zijn miniaturen gestalte geeft.

De Boucicaut-Meester wordt aanzien als een overgangsfiguur tussen de hooggotiek en de realistische kunst van de Vlaamse Primitieven.

Wat is nu eigenlijk een Jansenistenband.

Het woord “Jansenistenband” komt van het Jansenisme welk een religieuze beweging uit de 17^e en 18^e eeuw is en soberheid hoog in het vaandel draagt.

De soberheid weerspiegelt zich bij Jansenistenbanden in het ontbreken van versieringen van bladgoud, edelmetaal of het gebruik van materialen als ivoor en/of parelmoer alle aandacht gaat naar de topkwaliteit van het bekledingsmateriaal.

De eerste Jansenistenbanden worden toegeschreven aan Luc Antoine Boyet.

Luc Antoine Boyet werd in 1698 “Relieur du Roi”, officiële boekbinder voor Lodewijk XIV, de Zonnekoning. Misschien greep Boyet naar het verfijndere bindwerk, wat een Jansenistenband nu eenmaal vraagt, als reactie op de overvloedig vergulde boekbanden die hij voor de koning van Frankrijk diende af te leveren.

Een Jansenistenband is een zogenoemde Franse band die bekleed wordt met het mooiste stuk uit het kostbaarste vel leder.

Op de band komt dus geen enkele decoratie, enkel de titel komt op de rug in bladgoud, maar ook hier zien we uitzonderingen.

Als de rug ribben heeft, worden deze slechts met een enkele blinddruk lijn afgewerkt.

Op de platten kan een fijne, enkele lijnkader in blinddruk gezet worden, de spiegels kunnen afgelijnd worden in blinddruk.

Spiegels en vliegende schutbladen worden uitgevoerd in leder, suède, zijde of een effen luxe papier.

De band wordt minstens bewaard in een overslagdoos, doch chemise en foedraal komen vaker voor.

Voor boekbinders is dit één van de moeilijkste opdrachten omdat ieder foutje in het bindwerk, de afwerking of het materiaal zichtbaar is, als storend wordt ervaren en niet “weggewerkt” kan worden onder verguldwerk, inleg – of oplegwerk.

Voor deze band (boekblok 9,8cm hoog en 6,8cm breed) kozen we een mooi stuk bordeaux Maroquin du Cap, welk we na het bekleden tot een satijnglans polijsten.

De kapitaalbanden werden in 2 kleuren zijde gevlochten, voor de spiegels en vliegende schutbladen kozen we roestbruin Duvallpapier.

Voor het geheel bouwden we een overslagdoos afgewerkt in roestbruin linnen, voorzien van een lederen grijplipje.

De binnenkant van de overslagdoos werd afgewerkt met grijze suède.

Dit geïllustreerde getijdenboek maakt deel uit van de privécollectie van de bibliofielen J.-W. te Brussel.